Ik was nog geen uur in Saoedi-Arabië of ik trok de Saoedische kleding aan die mijn gastheer, dr. Badr al-Jabr, voor mij gekocht had en dat op mijn verzoek. Zo was ik dus nog niet geland in het zusterkoninkrijk of ik had de gedaanteverwisseling tot Saoediër ondergaan. De kleding bestond uit een lang wit katoenen gewaad en eronder een witte broek en een wit t-shirt. Het zat als gegoten en met mijn uit Nederland meegenomen slippers kon ik me als een semi-Saoedi bewegen in Riyadh, de hoofdstad van het land.

Het was de Internationale King Salman Academie voor de Arabische Taal die me had uitgenodigd om deel te nemen aan haar jaarlijkse conferentie die dit jaar handelde over het thema ‘Wereldwijde lexicografie: ervaringen, inspanningen en perspectieven’. De deelnemers mochten van de Saoedische gastvrijheid genieten in een zeer comfortabel hotel waar de conferentie plaatsvond.

De eerste drie dagen was ik de gast van genoemde dr. Al Jabr van de Imam Mohammed ben Saoed Universiteit en hij nam me op sleeptouw om Riyadh te leren kennen.

Hij trakteerde me op een Saoedisch ontbijt dat opvallend gezond was: zonder suiker en vet.

De Saoedies heten gasten welkom met de traditionele dadels, bekend in de Arabische wereld, maar ook met een merkwaardig soort koffie die eruit ziet als thee maar toch echt naar koffie smaakt. Op de conferentie liepen schone jongelingen in traditionele kledij rond die de koffie presenteerden. Het was moeilijk weerstand te bieden aan de charmante manier waarop ze de koffie aanboden.

Vanzelfsprekend had ik uitgezien naar hoe de vrouwen in KSA gekleed zijn. Hier in Europa lezen we veel negatieve berichten over het koninkrijk en met name over de vrouwelijke inwoners ervan. Vrouwen zouden maar zeer beperkte rechten hebben en de ruimte die ze hebben wordt bepaald door de mannen in de familie. Het viel me op het vliegveld direct al op dat vrouwen in niqab achter allerlei balies diensten verleenden en me ook aanspraken. Hetzelfde geldt voor de conferentie waar veel in niqab geklede vrouwen allerlei taken verrichtten. Het Westerse verhaal dat vrouwen in niqab in KSA alleen maar thuis opgesloten zitten leek wat mij betreft niet waar. Ook viel het me op dat de vrouwen in kwestie me vaak rechtstreeks in de ogen keken en dat gaf mij dan weer een ongemakkelijk gevoel.

In restaurants is het publiek gemengd, mannen en vrouwen door elkaar en vrouwen gekleed in niqab maar ook velen zonder hoofddoek.

Dr. Al-Jabr nam me mee naar de vrijdagmiddagbijeenkomst van een van zijn vrienden. Ik had geen idee wat ik me daarbij moest voorstellen maar we gingen naar een heel mooi huis in Riyadh waar een vriend van hem woonde die die middag minstens 40 gasten ontving, allemaal mannen en allemaal in het wit gekleed, net als ik! Ik voelde me een beetje onwennig, helemaal toen de gastheer me vroeg iets over mezelf te vertellen.

Dat deed ik uiteraard, in het Arabisch, maar ik was nog geen twee minuten bezig of we werden naar het buffet genood in een andere ruimte. Het hoogtepunt van die middag was wel dat na het buffet een aantal van de eerbiedwaardige sjeiks tafeltennis gingen spelen en het ging er fanatiek aan toe! Ook ik deed een rondje mee.

Riyadh beschikt over een schitterend autowegennetwerk maar de nieuwe metro is het neusje van de zalm. De stations zijn zeer smaakvol ingericht met materialen van allerlei kleuren en kunstvoorwerpen.

De Saoedi’s hebben wat mij betreft smaak, en dat geldt ook voor het nationale museum van Saoedi-Arabië en al-Dir’iyya, de oude stad van Riyadh, waar het heerlijk wandelen en eten en drinken is.

De conferentie was groots van opzet en er namen honderden mensen aan deel uit de hele wereld, waaronder veel collega arabisten. Op deze link en op deze link staan video-opnames van de eerste en tweede dag van de conferentie.

Het was een verademing zoveel collega’s van over de hele wereld te ontmoeten en met hen van gedachten te wisselen. Op de bookfair die tegelijkertijd plaatsvond en die we bezochten sprak een Saoedische journalist me aan, wellicht omdat ik enerzijds als een westerling uitzag (met mijn  Hollandse kaaskop) en anderzijds Saoedische kleding droeg. Hij vroeg me te interviewen waar ik in toestemde en het resultaat van dat gesprekje vindt u hier.

Saoedi-Arabië is een islamitisch land en ik was onder de indruk van de getrouwheid waarmee mijn gastheer en zijn vrienden en islamitische conferentiedeelnemers hun religieuze plichten naleefden, met name uiteraard het gebed en dat vijf maal per dag.

Ik ben regelmatig in grotendeels islamitische landen als Egypte en Marokko geweest, en ook in Turkije en Tunesië, maar Saoedi-Arabië is het land waar, wat mij betreft, de islam op een uiterst relaxte manier wordt beleefd. Ik vond het land een verademing.

Ik hoor mijn criticasters evenwel al roepen dat KSA geen democratie is, dat de vrijheid van meningsuiting in het land beperkt zou zijn, dat de doodstraf nog wordt toegepast en wat ik daar dan van vind?

Mijn antwoord is dat ik op de hoogte ben van deze feiten, maar ook dat ik zelf ook de vertegenwoordiger van een land uit Europa ben, het continent waar twee wereldoorlogen zijn ontstaan, met verwoestende gevolgen voor de hele aarde, en waar Hitler’s fascisme en Stalin’s communisme miljoenen doden op hun geweten hebben. Mij past bescheidenheid als Europeaan.

Europa zou de bakermat zijn van de rechten van de mens; en die rechten zijn super belangrijk voor alle volkeren ter wereld, zeker. Maar hoe ouder ik word, hoe meer ik zie dat de wereld met al haar volkeren naar zijn aard divers is, ook als het gaat om bestuurssystemen. Zoals de Koran (49:13) al zegt: ‘Mensen, Wij hebben u geschapen uit een man en een vrouw, en Wij hebben u gemaakt tot volkeren en stammen opdat u elkaar kunt herkennen. Voorwaar, God is alwetend, en met alles bekend’ (vertaling Verhoef).

Ik kom graag weer terug naar dit Arabische volk dat opvallend rustig van aard is en waar ik me zeer op mijn gemak heb gevoeld. Kijk maar naar onderstaande foto.